پودمان شهروند الکترونیکی 2 برخی از شایستگی هایی که در این پودمان بهدست میآورید: ویرایش تصاویر تهیه آلبوم تصاویر تولید فیلم کوتاه تبدیل قالب های مختلف تصویر صدا و ویدئو به قالبهای رایج و کاربردی اجرای فایل های پویا نمایی پشتیبان گیری از فایل های چند رسانه ای رعایت نکات ایمنی و بهداشتى در انجام کارها کار گروهی مسئولیت پذیری و مدیریت منابع و فناوری اطالعات و ارتباطات رعایت اخالق حرفه ای )مانند حقوق مؤلفین( در فضای مجازی 67
را روند این است. بوده پیام مخاطبان و جذابیت افزایش موجب رسانی اطالع ابزارهای بر فناوری پیشرفت تأثیر تاریخ طول در کرد. مشاهده ماهوارهای شبکههای و حمل قابل رسانه همراه تلفن راىانه مانند وساىلى در فناورى پىشرفت در میتوان این میبرد باال نیز را مشتریان انتخاب قدرت بلکه میافزاید کاال مشتریان بر تنها نه کاال تبلیغات تا فعالیتها از گزارش و خبر تهیه میتواند تبلیغات این باشد. بیشتر اثربخشى منظور به بیشتر جذابیت دنبال به روزبهروز تبلیغات بازار که است شده باعث متقابل تأثیرات باشد. سازمان یک عملکرد از گزارش و آمار ارائه کاال آگهی را بیشتری مخاطبان توانسته رسانهای چند ابزار زىرا ندارد چندانى جذابىت دىگر متنی گزارشهای یا ساده تبلیغات امروزه را پیام بهتر انتقال برای یکدیگر کنار در متن و ) انیمیشن پوىانماىى) صدا تصویر مانند مختلف رسانههای از کند.استفاده جذب است. جذاب صورت به اطالعات نمایش و ایدهها بیان برای اثربخش بسىار ابزار یک رسانهاى چند واقع در میگویند. چندرسانهای متنی گزارشهای از بسىارجذابتر میشود تولید گرافیکی طرحهای و ویدئو صدا تصویر متن ترکیب از که رسانهای چند گزارش ار چندرسانهاى ابزار نمونه چند 1 5 شکل در کنید. تهیه رسانهای چند گزارشهای خود درسهای برای میتوانید نیز شما است. مىکنىد. مالحظه نمایی پویا ثابت تصویر شنیداری تعاملی متن ویدئویی فیلم ای چندرسانه ابزارهای ٥ ١ شکل فکری بارش خود دبیر از زمینه این در کنید. گو و گفت ویدئو و صدا تصویر ویرایش مختلف های برنامه مورد در خود گروهی هم دوستان با بگیرید. راهنمایی تصاویر ویرایش اسکن زمان در بیدقتی دلیل به عکسها از بعضی همچنین دارند. وىراىش به نىاز و خاماند بهصورت عکسها از بسىارى معموال تا شود انجام وىراىش آنها روی که دارد ضرورت دلیل همین به نیستند. مطلوب قالب یا اندازه و حجم نظر از یا میرسند نظر به کج آىد. بهدست مطلوب عکس )یک اندازه واحد در پیکسلها تعداد هرقدر است. شده تشکیل پیکسل نام به ریزی بسیار مربعهاى از تصویر هر پیکسل: تعریف شد. خواهد بهتر تصویر کیفیت باشد بیشتر مربع( سانتیمتر است. فایل پسوند میآید».«از بعد که دوم قسمت و فایل اسم اول قسمت مىشود. تشکیل بخش دو از فایل نام تصویر: قالب.Flower.jpg مانند برد پی آن قالب به میتوان فایل پسوند مشاهده با است. آمده جدول 1 5 در آنها کاربرد همراه به تصاویر رایج قالبهای انواع 68
جدول 1 ــ 5 ــ انواع قالب های رایج تصاویر به همراه کاربرد آن ها قالب تصاویر کاربرد. jpg قالب فشرده تصویر با حجم کم مناسب برای وب و تصاویر با ترکیب رنگی واقعی. png قالب فشرده تصویر با حجم کم مناسب برای وب و تصاویری که فقط از چند رنگ استفاده شده است. bmp قالب غیرفشرده تصویر با حجم باال ــ استاندارد ویندوز. tif قالب غیر فشرده تصویر با حجم باال و مناسب برای تصاوىر چاپی برنامه نقاشی ( )Paint آشنا شده اید. برای ویرایش تصویر می توانید از نرم افزارهای حرفه ای مانند فتوشاپ در سال های گذشته با ( )Photoshop ىا نرم افزار ساده ای مانند Paint استفاده نمایید. بررسى کنىد چه نرم افزارهاى دىگرى براى اىن منظور وجود دارد مشاهده فیلم آموزشی ویرایش تصاویر زیر را انجام دهید. پس از تهیه گزارش عکس هاىى تهیه کرده اید. یکی از تصاویر را انتخاب و آن را 1 ــ هنگام اجرای فعالیت های پروژه بافت تخت برای اندازه عرض 300 پیکسل و ارتفاع 350 پیکسل ذخیره کنید. با پسوند JPG و برنامه نقاشی تا ده برابر بزرگ تر کنید. همچنىن اندازه 2 ــ تصویر به دست آمده در مرحله قبل را با استفاده از ابزار بزرگ نمایی تصویر اصلی را پس از باز کردن در برنامه نقاشی تا ده برابر افزاىش دهىد. در مـورد کیفیت این دو تصویر با اعضای گروه گفت و گو کنید. مرحله قبل را اگر می خواهید گزارشی را که برای پروژه های گروه خود تهیه مى کنید همراه با تصویر باشد تصویر ذخیره شده در در نرم افزار واژه پرداز ( )Word در فاىل گزارش درج کنید. پژوهش از آنجا که نرم افزارهای چند رسانه ای بسیار تنوع دارند و پیوسته به روز می شوند می توانید با یک مرورگر جست و جوی اینترنتی( )Browser اطالعات خود را در این زمینه افزایش دهید و همچنىن با شناسایی ویژگی های هر کدام نرم افزاری را که انتظارات شما را برآورده می کند انتخاب کنىد. 69
تولید فیلم کوتاه جلوههای ویژه در فیلمهای امروزی برای همه ما جذاب است. میتوانید با تولید فیلمی مناسب از مراحل مختلف پروژه بافت تخت توانایی خود را در تولید و ارائه محصولی مناسب و باکیفیت نشان دهید. برای تولید و ویرایش تصوىر متحرک )ویدئو( و جلوههای ویژه برنامههای متعددی موجود است. برنامه Windows Movie Maker )بهمعنى ساخت فىلم( که امکانات بسیار و سادهای دارد برای ایجاد فیلم وارد کردن فیلمها و عکسها از دوربین و ویرایش و ذخیره فیلمها ابزار توانمندی است. اما برای تولید کارهای حرفهای به برنامههای حرفهایتری مانند نرمافزار Premiere نیاز دارید. این نرم افزار همراه با وىندوز 7 نیست و باید به صورت جداگانه نصب شود. در شکل 2 5 محیط این نرمافزار را مالحظه میکنید. شکل 2 5 محیط نرم افزار Windows Movie Maker پس از مشاهده فیلم آموزشی تولید فیلم کوتاه زیر را انجام دهید. 1 سایر روشهای وارد نمودن فایلها به پروژه مورد نظر را بررسى کنىد. برای این کار از دبیر خود کمک بخواهید. 2 فیلمها و تصاویر را به ترتیب نمایش مورد نظر خود در محل Story board منظم کنىد. پس از مشاهده فیلم آموزشی ویرایش ویدئوها )پروندههای تصویری( زیر را انجام دهید. 70 قطعاتی از فیلم را که نمیخواهید در پروژه به نمایش درآید حذف کنىد.
پس از مشاهده فیلم آموزشی اضافه کردن جلوه های تصویری زیر را انجام دهید. با کلیک روی Effects و Transitions تمام آنها را اجرا و بازبینی کنىد. در مورد تأثیر هر کدام از آنها بر نمایش فیلم با دوستان خود صحبت کنید. پس از مشاهده فیلم آموزشی افزودن قطعه صوتی به فیلم زیر را انجام دهید. برای فیلمى که تهیه کردهاىد یک قطعه صوتى مناسب قرار دهید و تنظیمات آن را اجرا کنید. پس از مشاهده فیلم آموزشی افزودن متن به فیلم کارهای کالسی و غیرکالسی زیر را انجام دهید. روش های مختلف افزودن عنوان به فیلم را بررسی کنید و برای فیلمی که تهیه نموده اید از عنوان های مناسب استفاده کنید. کار غیرکالسی یک تیتراژ پایانی مناسب برای فیلم گزارش پروژه خود تهیه کنید. حق تکثىر )کپى راىت( حق تکثىر نوعى حفاظت قانونى از آثار چاپ شده و چاپ نشده ادبى علمى وهنرى است و قانون حق تکثىر به مؤلف و پدىدآورند ه اثر اجازه مىدهد که از حقوق انحصارى تکثىر توزىع و ارائه آن اثر استفاده کند. منظور از حق انحصارى اىن است که تنها مؤلف ىا پدىدآورنده اثر مىتواند از حقوق آن بهرهمند شود. در خصوص رعاىت حق تکثىر و آثار آن در کالس گفتوگو کنىد. چنانچه در تهىه فىلم کوتاه در گروه خود به استفاده از قطعههاى صوتى ىا تصوىرى گروههاى دىگر نیاز دارىد مىتوانىد پس از کسب اجازه و حصول اطمىنان از رضاىت مالکان اثر مشخصات منبع مورد استفاده را در فىلم خود ذکر کنىد. 71
پس از مشاهده فیلم آموزشی ذخیره فیلم )خروجی( و ذخیره فایل پروژه کارهای کالسی زیر را انجام دهید. از فیلم تهیه شده با قالب «WMV» خروجی بگیرید و فیلم را مشاهده کنید. فیلم خود را با انتخاب کیفیت آن طوری ذخیره کنید که حجم آن برای ارسال به صورت رايانامه مناسب باشد. سپس آن را برای دبیرخود ارسال کنید. فایل پروژه ای را که تهیه کرده اید در یک مکان مناسب ذخیره کنید. تبدیل فایل ها به سایر قالب ها آیا تاکنون به این مسئله برخورده اید که یک فایل صوتی یا تصویری را که در رایانه وجود دارد بخواهید در دستگاهی مانند تلفن همراه یا MP4 player کپی کنید ولی در آن ها اجرا نشود شکل 3 5 نماد تعدادی از قالبهای ویدئویی صوتی و تصویری را نشان میدهد. نرم افزارهای مبدل برای این موارد راهحل مناسبی هستند. نرمافزار (BTVC( Bigasoft Total Video Converter از جمله نرمافزارهاى مبدل است که محدوده وسیعی از قالبهای ویدئویی و صوتی را پشتیبانی میکند.حتی قادر است فایلهای صوتی و تصویری شما را برای پخش روی دستگاههایی نظیرتلویزیون تلفن همراه رایانه شخصی و MP4 player تبدیل کند. شکل 3 5 نماد تعدادى از قالبهاى ويدئويى صوتى و تصويرى 72
با این برنامه می توانید فایل های ویدئویی و صوتی خود را به قالبهای دیگر تبدیل کنید. شکل 4 5 محىط نرم افزار BTVC را نشان می دهد. شکل 4 5 محیط نرم افزار BTVC پس از مشاهده فیلم آموزشی تبدیل فایل ها به سایر قالب ها زیر را انجام دهید. 1 فیلمی را که با قالب WMV ساختهاید به قالب AVI تبدیل کنىد. سپس آن را مشاهده نمایید. 2 یک فایل صوتی با قالب WAV را به MP3 تبدیل کنىد. پرسش آیا می توانید روش دیگری برای انتخاب قالب های خروجی بیابید تهیۀ آلبوم تصاویر )انتخابی ) با پیشرفت فناوری و ورود دوربینهای دیجیتالی و تلفنهاى همراه مجهز به دوربین اکنون همه افراد میتوانند آلبومهای عکس را روی راىانهها و دیسکها نگهداری کنند. از ادغام عکسها و قرار دادن آنها در کنار هم میتوانید تصاویر گرافیکی و خالقانهای ایجاد کنید. برای این کار نرمافزارهای مختلف گرافیکی وجود دارد. نمونهاى از اىن برنامهها ACD See Photo Editing وShop Photo است. 73
بارش فکری با هم فکری دوستان خود نام چند نرم افزار را که برای ویرایش و نمایش تصاویر بهکار میروند جست و جو کنىد و در جدول ٢ ٥ بنویسید. زمىنههاى کاربرد آنها را نىز مشخص کنىد. جدول 2 5 برخی نرمافزارهای ویرایش و نمایش تصاویر نام نرم افزار زمینه های کاربرد در این قسمت یکی از برنامه های گرافیکی ویرایش تصاویر معرفی می شود. با برنامه Photo Collage Max عالوه بر تهیه آلبوم دیجیتالی میتوانید به طراحی تقویم کارت تبریک کارت دعوت و پوستر نىز بپردازید در شکل 5 5 محىط اىن نرم افزار را مالحظه مىکنىد. شکل 5 5 محىط نرم افزار photo Collage Max پس از مشاهده فیلم آموزشی تهیه آلبوم تصاویر زیر را انجام دهید. با استفاده از عناصر موجود در برنامه یک کارت دعوت به بازارچه طراحی کنید. کار غیرکالسی عبارت»نرم افزار تهیه آلبوم دیجیتالی«را در اینترنت جستوجو و فهرستى از برنامههای آلبوم دیجیتالی را تهیه کنید و با امکانات هر یک به اختصار آشنا شوید. 74
ویرایش صدا ( انتخابی( از نرم افزارهای ویرایش صدا برای ضبط صدا اضافه کردن افکت )Effect( ذخیرهسازی فایل صوتی با قالب و کیفیت دلخواه حذف سیگنالهای ناخواسته )Noise( موجود روی فاىل صوتى و جداسازی فایل صدا از ویدئواستفاده میشود. از جمله این نرم افزارها میتوان به Tools Audio Editors MP3 و Sound Forge اشاره نمود. محیط نرم افزار AV Audio Editor را در شکل 6 5 مشاهده میکنید. شکل 6 5 محىط نرم افزار Av Audio Editor پس از مشاهده فیلم آموزشی ویرایش صدا زیر را انجام دهید. یک فایل صوتی را باز کنید و با انتخاب قسمتی از آن عملکرد دکمههای Delete Mix و Trim را بررسی کنید و نتیجه را در جدول 3 5 درج نمایید و سپس آن را با قالب دلخواه ذخیره کنید. جدول 3 5 عملکرد دکمههای Delete Mix و Trim دکمه Delete Mix Trim عملکرد پویا نمایی )انتخابی(: امروزه پویا نمایی )انیمیشن( بیشتر در قالب سه بعدی طراحی و اجرا میشود. البته طراحی سه بعدی به امکانات سخت افزاری ویژه و دانش حرفه ای نیاز دارد. از جمله این نرم افزارها میتوان به 3DMax Maya Aurora 3D اشاره کرد. 75
البته هنوز پویا نمایی های دو بعدی طراحی و اجرا می شوند. به نرم افزار ساخت پویا نمایی دو بعدی که در این درس معرفی می شود Toon Boom Animate Pro می گویند. در این برنامه برای استفاده کاربر مبتدی الگوها و طرح های آماده ای وجود دارد. نکته : قبل از نصب این برنامه نرم افزار QuickTime Player را نصب کنید. بهوسیله یک موتور جستوجو عبارت»انواع»Player را مورد جستوجو قرار دهید و فهرستى از پرکاربردترین آنها را در جدول 4 5 درج نمایید. جدول 4 5 معرفی چند Player پرکاربرد ویژگی و کاربرد نام Player در شکل 7 5 تصویری از محیط این نرم افزار را مشاهده می کنید. شکل 7 5 محىط نرم افزار Toon Boom Animade pro 76
پس از مشاهده فیلم آموزشی پویا نمایی زیر را انجام دهید. یک فیلم پویانمایی از»بارش باران«بسازید و آن را در برنامه QuickTime نمایش دهید. پشتیبانگیری در دانش فناوری اطالعات به تهیه کپیهایی از اطالعات پشتىبانگىرى )Backup( گفته میشود. این نسخههای کپی شده معموال برای بازگرداندن اطالعات هنگام آسیب دیدن یا مفقود شدن اطالعات اصلی بهکار میروند. ابزارهای نگهداری :)Backup( برای نگهداری نسخههای پشتیبان میتوانید از Flash Disk DVD یا دىسک سخت خارجی Disk( )External Hard استفاده کنید. از چه فایلهایی باید پشتىبان بگیرید از پوشه My Documents که معموال به صورت پیش فرض فایلهای ذخیره شده به این پوشه منتقل میشود. بسیاری از فایلهای موجود در سیستم آنهایی هستند که شما ایجاد کردهاىد یا از جای دیگری به راىانه منتقل نمودهاید. این فایلها ممکن است عکس قطعه صوتى فیلم یا اسناد متنی باشند. در صورتی که آنها را تا حد امکان در یک جا نگه دارید تهیه نسخه پشتیبان از آنها نیز بسیار راحتتر خواهد بود. از همه فایل هایی که در این پودمان ایجاد نموده اید یک نسخه پشتیبان روی DVD تهیه کنید. کار غیرکالسی در مورد روش های مختلف پشتىبانگیری در اینترنت تحقیق کنید. 77
جدول خودارزیابی پروژه بخش اول: ردیف عنوان محدوده نمره دالیل و مستندات نمره خودارزیابی مهارت های فنی و پایه در پودمان صنایع دستی پودمان شهروند الکترونیکی 2 0 20 0 20 1 2 مدیریت منابع 0 10 3 کارگروهی 0 10 4 نوآوری و خالقیت 0 10 5 اخالق حرفهاى 0 10 6 کیفیت محصول 0 10 7 موفقیت در بازارچه 0 10 8 X=... جمع نمره از 100 X محاسبه نمره برحسب 20 بخش دوم: = 5 قبول رعایت اصول نکات ایمنی و بهداشت در حین کار غیر قابل قبول اخالق حرفهاى شامل: رعاىت حقوق مؤلفىن و پدىد آورندگان اثر توجه به حفظ اطالعات شخصى دىگران و... آداب و شرایط کار توانایی در کار کردن با توجه به تفاوتهای جسمی روانی ابتکار خالقیت و سایر ویژگیهای افراد شاغل باید به هر فردی به تناسب توانمندی او مسئولیت انجام کار واگذار شود. 78
پروژه پرورش و نگه داری از حیوانات تولید محصول اولیه انتخاب راه حل تعریف نیاز بازارچه کار و فناوری پایه هشتم آزمایش و بهبود ارائه و بررسی راه حل ها بررسی نیاز و مسئله ارائه و ثبت محصول بررسی اطالعات برنامه ریزی کارها پودمانهای مرتبط با این پروژه: پودمان پرورش و نگهداری از حیوانات اهلی پودمان امور اداری و مالی پودمان شهروند الکترونیکی پودمان فناوری اطالعات و ارتباطات سایر پودمانهای پایه هفتم مورد نیاز در این پروژه
پودمان و پرورش نگه داری ازحیوانات برخی از شایستگیهایی که در این پودمان بهدست میآورید: کار گروهی مسئولیتپذیری مدیریت منابع فناوری اطالعات و ارتباطات و اخالق حرفهای پرورش جوجه مرغ بومی یا بلدرچین پرورش و نگهداری ماهیان آکواریومی رعایت اخالق حرفهای رعایت نکات ایمنی و بهداشت در انجام کارها. 81
گیاهان و حیوانات برای بشر بسیار سودمندند و بدون آنها چرخه زندگی در کره زمین خواهد ایستاد. این جانداران نیازهایی مانند غذا پوشاک و داروی انسان را تأمین میکنند. انسان از دیرباز بسیاری از حیوانات را رام کرده و آنها را پرورش داده است. پرورش و نگهداری حیوانات اهلی در ایران نیز تاریخ چندهزار ساله دارد و برخی از حیوانات را ایرانیها اهلی کردهاند. امروزه در سراسر دنیا پرورش حیوانات اهلی یک صنعت پردرآمد بهشمار می رود و با روشهای علمی انجام میگیرد. اگر شما پرورش و نگهداری حیوانات را دوست داشته باشید میتوانید با یادگیری این پودمان متناسب با شرایط زندگی خود و با بررسی سایر شرایط با امکانات و سرمایه کم در این زمینه مشغول بهکار شوید. در جدول ١ ٦ اهمیت برخی از حیوانات اهلی پیرامون شما نشان داده شده است. این جدول را در گروه بررسی و کامل کنىد سپس نتیجه را در کالس ارائه دهىد. جدول ١ ٦ منابع تأمین نیازهای بشر نام:گوشت مرغ کاربرد: خوراک انسان برای تأمین پروتئین منبع تأمین: مرغ نام: کاربرد: منبع تأمین: نام: کاربرد: منبع تأمین: نام: کاربرد: منبع تأمین: نام: کاربرد: منبع تأمین: نام: کاربرد: منبع تأمین: نهادهاند. پرورش و نگه داری حیوانات اهلی از گسترده ترین مشاغل در دنیاست و بسیاری از کشورها اقتصاد خود را بر پایه دامپروری بنا 82
اهمیت پرورش و نگهداری حیوانات اهلی بومی در بعضی از کشورها بعضی حیوانات اهلی وجود دارند که نژاد آنها متعلق به آن کشورهاست. در این کشورها کارشناسان با مطالعه و پژوهش ویژگیهای تولیدی این حیوانات را بهبود میبخشند. در کشور ما نیز حیوانات اهلی بومی مانند نژادهای گوناگون گوسفند گاو مرغ و خروس وجود دارد. این حیوانات با توجه به سازگاری خوبی که به شرایط محیطی کشورمان دارند میتوانند بخش مهمی از نیاز مردم کشور از قبیل گوشت و پوشاک را تأمین کنند. کار غیرکالسی در یک کار گروهی حیوانات بومی منطقه خودتان و ویژگی های آن ها را مورد بررسی قرار دهید. مشاغل مرتبط با پرورش و نگهداری حیوانات اهلی شغل برخی افراد پرورش و نگهداری حیوانات اهلی است. آنها فرآوردههای این حیوانات را در بازار میفروشند. برخی دیگر محصوالت گروه نخست را فرآوری میکنند و محصوالت فرآوری شده مانند ماست خامه کره پنیر و نخ پشمى را تولىد میکنند و به دست مصرفکننده مىرسانند. الف ب پ شکل 1 6 برخی مشاغل مرتبط با پرورش و نگه داری حیوانات اهلی 83
با توجه به مشاغل شکل 1 6 مشاغل وابسته به آن ها را بررسی کنید و آن ها را در جدول 2 6 بنویسید. جدول 2 ٦ مشاغل بومی در زمینۀ دامپروری مشاغل گاوداری مشاغل وابسته تولید کننده پوست ماست شیر و... بارش فکری با توجه به مشاغل جدول 2 6 رابطه بین رفتار با حیوانات مختلف و تأثیر آن بر روی انسان و بازدهی تولید و سالمت حیوانات اهلی را بررسی و جدول 3 ٦ را کامل کنید و در کالس ارائه دهىد. جدول 3 6 رابطه بىن رفتار با حىوانات و تأثیر آن بر روی انسان و حیوان حیوانات اهلی گاو چه رفتارهایی را باید و نباید انجام دهید هنگام جابه جاىى گاو باىد با آن با آرامش برخورد شود و از ضربه زدن به دام به هنگام جابه جاىى خوددارى کنید. نتیجه رفتارها بهره وری بیشتر دوست داشتن حىوانات احترام به خلقت اگر بخواهید در زمینه پرورش و نگه داری حیوانات فعالیت کنید باید بدانید که برای نگه داری و پرورش حیوانات اهلی الزم است مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید )شکل ٢ ٦(. آمادهسازى محل نگه دارى و پرورش تهيۀ خوراک سالم خريد حيوان مراقبتها حين نگه دارى و پرورش برداشت محصوالت فروش محصوالت شکل 2 6 مراحل پرورش حىوانات اهلى استانداردها و قوانین در نگهداری و پرورش حیوانات باید استانداردها و قوانین ملی و منطقهای را رعایت کنید. به اىن ترتىب حىوان و انسان به راحتی زندگى میکنند و مىتوانند بهترین راندمان تولید را داشته باشند. براى مثال اگر بخواهىد حىوانات را در تعداد زىاد نگهدارى کنىد و 84
نیفتد. پرورش دهىد باىد به همین منظور فاصله مناسب و استاندارد را از شهر و مناطق مسکونى رعاىت کنىد تا سالمت افراد جامعه به خطر کار غیرکالسی در ردیف نخست جدول ٤ ٦ نام چهار حیوان اهلی را که در منطقه شما امکان پرورش و نگهداری دارند بنویسید. سپس مشخصات پرورشی آنها را از اىنترنت جستوجو کنىد و مشخصات خواسته شده را در زیر نام هر حیوان بنویسید و در کالس ارائه دهید. جدول 4 6 مشخصات پرورشى برخی حیوانات اهلی مشخصات پرورشى نام حىوان فرآوردههای قابل فروش شرایط محیطی )دما نور و رطوبت( فضای نگهداری و پرورش برای هر حیوان تجهیزات مورد نیاز نوع خوراک پیام عالئم راهنمایی شکل 3 6 را بررسی کنید و در کالس ارائه دهید. الف ب شکل 3 6 بررسى عالئم استاندارد پ ابزار و وسایل مورد نیاز برای پرورش و نگهداری حیوانات اهلی برای نگهداری و پرورش هر گونه حیوانی ابزار و وسایل ویژه الزم است. برای نمونه در پرورش زنبور عسل به وساىل و ابزارى مانند کاله دستکش و کندوی خالی نیاز دارید. 85
جدول ٥ ٦ برخی وسایل پرورش و نگه داری حیوانات اهلی بررسی ابزار و وسایل مورد نیاز برای پرورش حیوانات: در گروه خود جدول ٥ ٦ را بررسی کنید و کاربرد هر یک از ابزارها را در جای خالی بنویسید. نام: دودی کاربرد: دمیدن دود برای آرام کردن زنبورها در موقع بازدید و خارج کردن قاب های عسل نام: مادر مصنوعی گازسوز کاربرد: نام: دستگاه جوجه کشی کاربرد: نام: پمپ هوا کاربرد: برای آشنایی با فرایند پرورش و نگهداری حیوانات میتوانید از منابع گوناگون استفاده کنید. برای نمونه در این پودمان نحو ه پرورش و نگهداری سه حیوان اهلی بیان شده است. شما میتوانید با تقسیم کار در گروه خود دو نمونه را انتخاب و اجرا کنىد. پرورش جوجۀ گوشتی مرغ یا بلدرچین )انتخابی( ابزار و وساىل مورد نىاز را در شکل ٤ ٦ میبینید. الف آبخوری کله قندی ب جعبه نگه داری جوجه پ دان خوری ت المپ ث بتادین و آبپاش ج خوراک چ شکر ح پوشال نجاری شکل 4 6 ابزار و وساىل مورد نىاز براى پرورش مرغ ىا بلدرچىن 86
نکته : جعبه ای که برای نگه داری جوجه انتخاب می کنید باید قابل شست و شو باشد. به منظور رعاىت بهداشت جعبه را در محلى که دمای آن حدود 25 درجه سانتی گراد و دور از رفت و آمد است قرار دهید تا به اىن ترتىب آسایش افراد خانواده و جوجهها تأمین شود. مرحلۀ 1 آمادهسازی فضاى نگهدارى جوجه: از داروخانه مقدارى بتادىن )ماد ه ضدعفونى کننده( تهىه کنىد و در آبپاش برىزىد. قبل و پس از پهن کردن پوشال نجارى در داخل جعبه آن را ضدعفونى کنىد )شکل 5 6 (. شکل 5 6 مادۀ ضدعفونى کنندۀ بتادین نکات ایمنی در زمان ضد عفونی کردن و پهن کردن پوشال از ماسک و دستکش استفاده کنىد )شکل 6 6 (. الف ریختن پوشال در جعبه ب ضدعفونى پوشال پ به هم زدن پوشال ها هنگام ضدعفونی ت پهن کردن پوشال شکل ٦ 6 مراحل آمادهسازى فضاى نگه دارى جوجه نکته : پوشال نجاری باید خشک تمیز و تازه باشد. پوشال ریز و پودری مناسب نیست. مرحلۀ 2 تأمىن دماى مناسب: براى تأمىن دماى جعبه الزم است تا سن چهارده روزگی جوجه از المپ رشتهای 60 وات و پس از سن چهارده روزگی از المپ کم مصرف 40 وات استفاده کنىد. 87
نکات ایمنی برای نصب المپ به منظور تأمین دما و نور از بزرگ ترهای خانواده کمک بگیرید. اگر به تنهایی اقدام کنید خطر برق گرفتگى وجود دارد. هنگام نصب المپ نکات اىمنى زىر را به دقت رعاىت کنىد )شکل 7 6 (. هنگام نصب المپ روشن نباشد و جریان برق قطع باشد. کابل برق با حباب و سرپيچ آن در تماس نباشد. حباب المپ نباىد با جعبه ىا وسىله دىگری در تماس باشد. اتصاالت الکترىکى محکم باشد. المپ روشن در مجاورت آب قرار نگىرد. شکل 7 6 رعاىت نکات اىمنى هنگام نصب و استفاده از المپ پرسش ضرورت ریختن پوشال در زیر پای جوجهها )بستر( را شرح دهىد. مرحلۀ 3 8 6 (. تأمىن آب: ىک قاشق شکر را در دو لىتر آب حل کنىد و در آب خورى برىزىد. سپس آب خورى را در جعبه قرار دهىد )شکل الف ب شکل 8 6 تأمىن آب جوجه پ نکته : اگر ابعاد جعبهها کوچک باشد میتوانید برای دان خوری آن ها از زیر گلدانی ساده استفاده کنىد. مرحلۀ 4 تهیۀ خوراک: دان خورى را در داخل جعبه و در محل مناسب قرار دهىد. 88
پژوهش بررسی کنید خوراک جوجه از چه اجزائی تشکیل شده و بهای روز آن ها چقدر است نتایج را در جدول 6 ــ 6 بنویسید و در کالس ارائه دهىد. جدول 6 ــ 6 ــ بررسى اجزاى خوراک و بهاى روز آن اجزای خوراک قیمت هر واحد مقدار تقریبی مورد استفاده در خوراک جوجه اجزای خوراک مقدار تقریبی مورد قیمت هر واحد استفاده در خوراک جوجه نکته : نزدیک به 80 درصد هزینه های پرورش حیوانات اهلی مربوط به هزینه خوراک آن هاست. بنابراین خوراک جوجه را باید از محلی معتبر بخرید تا از کىفىت و بهای آن مطمئن باشىد. خوراک آماده شده را داخل دان خوری بریزید. مرحلۀ 5 خرید جوجه : پس از خرید خوراک و آماده کردن محل نگه داری جوجه می توانید جوجه را انتخاب کنىد و بخرید. ىادآوری : در هر متر مربع می توانىد فقط تعداد 8 جوجه مرغ بومى را تا سن سه ماهگی نگه داری کنىد. در محل زندگ ی خود مکان های فروش جوجه مر غ را شناسایی و نشانی و قیمت پیشنهادی آن ها را در کالس بررسى کنید. نکته : جوجه خریداری شده باید سالم و فاقد هر گونه عالئم بیماری باشد. برخی عالئم بیماری در جوجه ها را در شکل 9 ــ 6 می بینید. الف ــ بیماری نیوکاسل ب ــ بیماری برونشیت ج ــ بیماری آنفلوانزا شکل 9 ــ 6 ــ برخی از عالئم بیماری در جوجه ها 89
پژوهش با توجه به شرایط محیطی در مناطق مختلف کشور نوع واکسن و زمان واکسیناسیون برای جوجه ها متفاوت است. با مراجعه به برنامه واکسیناسیون جوجه ها مطلع شوید و با مراجعه به دامپزشک جوجه های اداره دامپزشکی محل زندگی خود یا بررسی اینترنتی از خود را بر اساس برنامه واکسینه کنید. مرحلۀ 6 انتقال جوجه ها به داخل جعبۀ مخصوص نگه دارى و مراقبت هاى اولىه از آن ها : چگونگى انتقال جوجه ها به جعبه مخصوص و نگه دارى و مراقبت از آن ها در ساعات اولىه بسىار اهمىت دارد. پاره اى از نکات به شرح زىر است : مرحله انتقال به جعبه مهم است. در تمام مراحل کار نباید با حرکات تند یا تحریک آمیز باعث ترساندن حفظ آرامش جوجه در جوجه ها بشوید چرا که سالمتی آن ها به خطر می افتد. چراغ را یک ساعت پیش از انتقال جوجه ها روشن کنید تا محیط گرم شود. جعبه نگه داری انتقال دهید. جوجه ها را با آرامش و با حوصله به داخل جوجه ها را در ساعات اولیه کنترل کنید ( آیا آب و خوراک مصرف کرده اند). جوجه های ضعیف تر را به سمت آب خوری و دان خوری هدایت کنید. براى انتقال جوجه ها به داخل جعبه از دستکش استفاده کنىد. جعبه جوجه مرغ و شکل 10 ــ 6 چگونگى انتقال مخصوص نگه دارى نشان مى دهد. جوجه بلدرچىن را به الف ــ انتقال جوجۀ بلدرچین به جعبه ب ــ انتقال جوجۀ مرغ به جعبه شکل 10 ــ 6 ــ چگونگى انتقال جوجه به جعبه مخصوص چگونگی رفتار با حیوانات اهلی : حیوانات آفریده های پروردگارند و در دىن مقدس اسالم به رفتار محبت آمیز با آن ها تأکید شده است. غذا دادن به حیوانات گرسنه و پناه دادن به حیواناتی که آسیب دیده اند جزئى از رفتارهای خداپسندانه با حیوانات محسوب می شود. هنگام پرورش و نگه داری حیوانات اهلی با آنان درست رفتار کنىد. با چنین رفتاری تولید و بازدهی حىوانات افزایش می یابد و سالمت آنان تضمین مى شود. بسیاری از حیوانات اهلی رفتارهای محبت آمیز و با آرامش را درک می کنند و به آن واکنش مناسب نشان می دهند. 90
مرحلۀ 7 نگهداری جوجهها: پس از جوجه ریزی الزم است تا مرحله رشد جوجه و آمادگی آنها برای فروش از آنان به درستی مراقبت و نگهداری شود. در این مرحله عالوه بر تأمین خوراک باید شرایط محیطی را متناسب با سن جوجه فراهم کرد. بهداشت و مراقبت از بیماری: از مواردی که باید در مرحله رشد به آن دقت شود روند رشد و سالمتی جوجههاست. برای کنترل رشد و سالمتی جوجهها الزم است هر ده روز یکبار جوجهها بررسی شوند. بررسی اندازه بدن رشد پرها و تاج با مشاهدات چشمی امکان پذیر است. نکته : حفظ آرامش جوجهها در حین وزن کشی ضروری است. کار غیرکالسی تغییرات ظاهری جوجهها )یا نمونههایی از جوجهها( را هر ده روز یکبار در جدول 7 6 ثبت کنید و آنها را در کالس ارائه دهید. شکل 11 6 تصوىر جوجه بلدرچىن را در مقاطع سنى مختلف نشان مىدهد. جدول 7 6 تغىىرات ظاهرى جوجهها تغییرات ظاهری مقاطع سنی وزن بدن پرهای بال پرهای پشت و گردن تاج پا و پنجه یک روزگی ده روزگی بیست روزگی سی روزگی چهل روزگی پنجاه روزگی شصت روزگی هفتاد روزگی هشتاد روزگی نود روزگی 91
الف جوجه بلدرچین یکروزه ب جوجه بلدرچین بیست روزه شکل 11 6 جوجه بلدرچىن در مقاطع سنى مختلف ج بلدرچین تخم گذار کنترل بهداشت و سالمتی جوجهها: سالمتی جوجهها باید روزانه بررسی شود. گزارش سالمتی جوجهها را به صورت هفتگی تهیه کنید و آن را در کالس ارائه دهید. نکته : با دیدن نشانه های بیماری باید جوجه بیمار را به سرعت از ساىر جوجهها جدا سازید و از آن در جعبهای دور از جعبه اصلی نگه داری جوجهها حفاظت و مراقبت کنید. جوجه بیمار را باید دامپزشک ببیند و طبق تجویز او عمل شود. داروهای مورد نیاز باید بالفاصله آماده و استفاده شود. یکی از نخستین عالئم بروز بیماری در جوجهها کاهش مصرف آب و خوراک آنهاست. گزارش هفتگی وضعىت سالمت جوجهها: گزارش هفتگی وضعىت سالمت جوجهها را طبق جدول 8 6 تنظىم کنىد و آن را در کالس با نظارت دبىرخود مورد بررسى قرار دهىد. جدول 8 6 گزارش وضعىت سالمتى جوجهها موضوع بررسى وضعیت بالها وضعیت تنفس وضعیت چشمها وضعیت راه رفتن وضعیت مصرف خوراک و آب گزارش هفتگی مرحلۀ 8 نظافت جعبۀ مخصوص نگهداری جوجهها: تعویض بستر باید تقریبا هر پانزده روز یکبار با استفاده از ماسک و دستکش انجام شود. 92
نکته : بستر قبلی جوجه ها کود بسىار مناسبى برای درختان است. توجه داشته باشىد که این کود مناسب گیاهان گلدانی و آپارتمانی نیست. الف جمعآورى تخم بلدرچىن مرحلۀ 9 فروش جوجههاى پرورش ىافته: هنگامى که جوجه مرغ به سه ماهگی مىرسد ىک مرغ کامل است و میتوان آن را برای فروش عرضه کرد. بلدرچین در چهل و دو روزگی آماده فروش میشود. اگر بلدرچینهای ماده را نگه مىدارىد میتوانید تخم بلدرچینها را بستهبندی و به بازار عرضه کنىد. شکل 12 6 جمعآوری و بستهبندى تخم بلدرچىن را نشان مىدهد. ب قراردادن در جعبه پ تخم بلدرچىن بسته بندى شده شکل 12 6 جمع آوری و بسته بندى تخم بلدرچىن 93
حر ل ت اک ل وا م نه ل حما ط ري ا و سخ ر الب ( و هو ال ذى ت رى الف لک م واخ ر فىه و ت ست خرج وا م نه ح لية ت لبسو ن ها و ل ت بت غ وا م ن ف ضل ه و ل ع ل ک م ت شک ر ون( و هم او خداىى است که درىا را براى شما مسخر کرد تا از گوشت تازه بخوريد و وسايل زينتى براى پوشش از آن استخراج نماييد و کشتىها را مىبينيد که سينه دريا را مىشکافند تا شما )به تجارت پردازيد( و از فضل خدا بهره گيريد شايد شکر نعمتهاى او را بهجا آوريد. )سورۀ نحل آىه 14( تعرىف آبزی پروری آبزى پرورى عبارت است از پرورش انواع مختلف آبزىان جانورى و گىاهى در محىطهاى آبى. هدفهاى آبزى پرورى پرورش آبزىان مانند پرورش ساىر گونههاى حىوانى و گىاهى در جامعه ما داراى اهداف بسىار مهمى بهشرح زیر است: تولىد و تأمىن بخشی از نىازهاى پروتئىنى بازسازى و افزاىش ذخاىر آبزىان ارزشمند درىاىى و رودخانهاى معرفى و جابه جاىى گونههاى مناسب تولىد ماهى براى صىد ورزشى )صىد ماهى با قالب( تولىد طعمه براى صىدهاى تجارتى تولىد ماهى و ساىر آبزىان براى نگهدارى در آکوارىومها )آبزىگاهها( گرفتن مواد آلى موجود در آب فاضالبها پس از تصفىه تولىد مواد داروىى تولىد مواد زىنتى تولىد غذاى زنده کوچک براى آبزىان پرورشى با ارزش تولىد غذاى دام وطىور اهمىت فرآوردههاى درىاىى در تغذىه انسان. استفاده از آبزىان از دىرباز در مناطقى که به اىن منابع دسترسى داشتهاند از اهمىت خاصى برخوردار بوده و از فراوردههاى درىاىى به عنوان ىک منبع غذاىى و پروتئىنى مهم استفاده میشده است. گوشت ماهى داراى ارزش بىولوژىکى باالىى است. ارزش غذاىى ماهىها با گوشت قرمز متفاوت است. گوشت بىشتر ماهىها منبع سرشار وىتامىنهاى A و D است. ماهى اقىانوسها حاوى دو عنصر کمىاب ى د و فلوئور است. درصد هضم و جذب پروتئىن ماهى نىز باالست. ماهى و ساىر آبزىان به عنوان منبع خوب پروتئىن روى و آهن شمرده میشوند و بارزترىن مزىت آنها وجود اسىدهاى چرب از خانواده»امگا 3«و»امگا 6«است که در کاهش فشار خون بهبود عملکرد سىستم اىمنى بدن و کاهش بىمارىهاى قلبى و عروقى و سرطان مؤثرند. 94
پرورش و نگه داری ماهیان آکواریومی )انتخابی ) ماهیان آکواریومی از نظر شرایط زندگی به دو دسته اصلی ماهیان آب شور و ماهیان آب شیرین تقسیم می شوند )شکل 13 6 (. کار غیرکالسی شکل 13 6 دو نمونه ماهى آکوارىوم در مورد انواع ماهیان آکواريومى بررسی کنید و نتایج خود را در کالس ارائه دهید. شکل 14 6 نمونه هاىى از تجهيزات آکواريوم را نشان می دهد. الف پمپ هوا ب فىلتر پ بخارى ت ماسه ث آکوارىوم شکل 14 6 آکواريوم و برخى از تجهيزات آن ج شىلنگ هوا روش راهاندازی یک آکواریوم آب شیرین: مراحل نصب آکوارىوم را در شکل 15 6 مالحظه مىکنىد. اىن مراحل بهشرح زىر است: 1 آکواریوم را در محل تراز شده و بدون شیب قرار دهىد و تجهیزات مربوطه را طبق دفترچه راهنما نصب کنىد. 2 یک قطعه یونولیت را هم اندازه کف آکواریوم ببرىد و زیر آکواریوم بگذارىد. 3 اگر سطح زیر آکواریوم تراز نباشد پس از پر کردن آب شیشه آکواریوم ترک میخورد. 4 تجهىزات آکوارىوم را نصب کنىد. 95
الف تعىىن محل مناسب ب تراز کردن پ نصب تجهىزات ت نصب تجهىزات ث نصب تجهىزات شکل 15 6 مراحل نصب آکوارىوم شستن ماسه ها: ماسه آکواریوم را باید چند بار شست وشو دهید تا کامال تمیز شود. در شکل 16 6 مراحل شست و شوى ماسه نشان داده شده است. الف رىختن ماسه وآب در ظرف ب شست وشوی ماسه شکل 16 6 شست و شوی ماسۀ آکوارىوم پ ماسه شسته و آماده شده ماسه شسته شده را در آکواریوم برىزىد و پخش کنىد)شکل 17 6 (. الف رىختن ماسه ب پخش کردن ماسه شکل 17 6 رىختن ماسه در آکوارىوم 96
به آکواریوم محیط کردن نزدیک و آکواریوم آب پاالیش به آکواریوم در آبزی گیاهان کاشت آکواریوم: در آبزی گیاه کاشت و دریاها در گیاهان از گروهی میکنند. زندگی آب زیر در که هستند گیاهانی آبزی گیاهان میکند. کمک ماهی طبیعی زندگی شرایط. مىدهد نشان را آبزى گىاه نمونه چند 18 6 شکل کنند. می رشد شیرین های آب و ها رودخانه در برخی و شور های آب الف ب آبزى گىاه نمونه چند 18 6 شکل پ به را کوچک سنگ قطعه یک آبزی گیاهان کاشت از پیش سنگ بستن هنگام ببندىد. گیاه ریشه باالی قسمت به نخ وسیله و گىاه شدن آماده از پس نرسد. آسىب گىاه رىشه به باشىد مراقب 19 6 (. )شکل بکارید ماسه داخل آرامی به را سنگ گىاه به سنگ قطعه ىک بستن الف آکوارىوم کف ماسۀ در گىاه کاشتن ب آکوارىوم در آبزى گىاه کاشت 19 6 شکل مانند تزئینی لوازم از مىتوانىد آکواریوم در آب کردن پر از قبل کنید. استفاده شکسته کوزه بریزید)شکل آکواریوم داخل را آب سمت یک از آرامی به را آکواریوم بخاری و هوا پمپ آکواریوم شدن پر از پس 20 6 (. میتوانید آکواریوم کردن پر از پس ساعت 24 کنید. تنظیم و روشن محلول گازهاى مدت اىن از پس زىرا کنید. منتقل آب به را ماهیان مسمومىت اىجاد ماهی در و مىشوند خارج آن از بهتدرىج آب در نمىکنند. آکواریوم آب کردن پر 20 6 شکل 97
خرید ماهی: در خرید ماهی سالم باید به موارد زىر توجه کنىد: باله و دم ماهی سالم باشد. رنگ ماهی شفاف باشد و رنگ پریده نباشد. روی بدن ماهی زخم و خالهای سفید وجود نداشته باشد. ماهی گوشه گیر نباشد. کیسه حاوی ماهیها را دقایقی در آب غوطه ور کنىد تا به هم دمایی با آب آکواریوم برسد. سپس ضمن باز کردن کیسه به آرامی ماهیها را به داخل آب رها کنید )شکل 21 6 (. شکل 21 6 انتقال دادن ماهی ها به آکواریوم آداب و شرايط کار ظلم نکردن به کارگر در قرآن کریم برای رعایت حقوق کارگر و ظلم ننمودن به او بسیار تأکید شده است از جمله در سوره هود آيه 85 میفرماید :... "و ال ت بخ س وا الن اس ا شیاء ه م و ال ت عث وا ف ی اال رض م فس دین. و حق مردم را کم نگذارید و در زمین فساد نکنید. قرآن بر ادای حقوق انسان تأکید دارد و از تضییع حقوق افراد و هر گونه غش و تقلب در معامله و همچنین از هر نوع پایمال کردن حق دیگران نهی میکند. در حق کارگران نباید ظلم شود و باید حقوق آنان به طور کامل ادا گردد زیرا این امر به نوبه خود در تأمین امنیت کار و رضایت کارگران تأثیر مستقیم و اساسی دارد. 98